Pomysły ekspertów na deregulacje
Zespół ds. deregulacji przedstawił w poniedziałek propozycje zmian, obejmujące m.in. wprowadzenie „domniemania niewinności podatnika”, rozszerzenie instytucji „milczącego załatwienia sprawy”, zniesienie składki zdrowotnej od sprzedaży środków trwałych i firmowych gruntów oraz rezygnację z obowiązku zatrudniania cudzoziemców wyłącznie na umowę o pracę.
Tydzień wcześniej premier Donald Tusk zaproponował Rafałowi Brzosce, prezesowi InPostu, objęcie kierownictwa nad zespołem opracowującym propozycje deregulacyjne. Brzoska przyjął tę ofertę, a jego zespół opublikował pierwsze propozycje wraz z uzasadnieniem na stronie sprawdzamy.com
To nie pierwsza deregulacja
W Polsce większe zmiany deregulacyjne miały miejsce kilkukrotnie w ostatnich dekadach, zazwyczaj w ramach reform gospodarczych i administracyjnych.
Pakiet deregulacyjny, przygotowany i wdrażany przez ówczesnego ministra sprawiedliwości Jarosława Gowina w latach 2013-2015 dotychczas był jedną z największych reform dotyczących dostępu do zawodów regulowanych w Polsce. Celem reformy było zmniejszenie liczby zawodów, do których wykonywania wymagane były specjalne licencje, certyfikaty lub zdanie państwowych egzaminów. Reforma ta miała zwiększyć konkurencyjność na rynku pracy, ułatwić młodym ludziom wejście na rynek oraz zmniejszyć biurokrację i koszty prowadzenia działalności. Znacząca zmianą było tez wprowadzenie dla wielu profesji obowiązkowych ubezpieczeń zawodowych (OC zawodu lub Oc działalności gospodarczej).
Pakiet deregulacyjny Gowina był jedną z największych reform rynku pracy w Polsce. Pomimo pewnych kontrowersji, znacząco wpłynął na liberalizację dostępu do wielu zawodów, co miało pozytywny wpływ na konkurencję i gospodarkę. Reforma ta była także elementem szerszego trendu ograniczania barier administracyjnych w Polsce, który był kontynuowany przez późniejsze rządy, m.in. w ramach Konstytucji Biznesu w 2018 roku.
Lista propozycji deregulacyjnych
Od kilku lat – mimo kilku zmian na poziomie podatkowych np. Nowy Ład czy zmiana składki zdrowotnej przepisy raczej skupiały się na regulacji kolejnych aspektów działalności i zwiększenia obciążeń przedsiębiorców.
Poproszony o przygotowanie propozycji deregulacyjnych został jednego z najbardziej innowacyjnych i skutecznych polskich przedsiębiorców – Rafał Brzoska. Jego doświadczenie w budowaniu międzynarodowego sukcesu InPostu – firmy, która zrewolucjonizowała rynek logistyczny w Polsce i Europie – czyni go osobą, która zna wyzwania stojące przed przedsiębiorcami i rozumie bariery administracyjne ograniczające rozwój biznesu.
W odpowiedzi na to wyzwanie, Brzoska w krótkim czasie zorganizował zespół składający się z kilkuset wolontariuszy, ekspertów i urzędników, których połączyła wspólna wizja zmiany biurokratycznego systemu państwa. W ciągu zaledwie siedmiu dni do inicjatywy dołączyło około 500 osób, w tym ekonomiści, prawnicy, samorządowcy oraz specjaliści z różnych dziedzin. W skład zespołu weszły również największe organizacje biznesowe, takie jak Pracodawcy RP, Konfederacja Lewiatan, Polska Rada Biznesu oraz Corporate Connections. Wśród kluczowych członków zespołu znaleźli się:
Małgorzata Adamkiewicz – przewodnicząca Rady Nadzorczej i współwłaścicielka Adamed Pharma
Rafał Dutkiewicz – prezes Pracodawców RP
Maciej Witucki – prezydent Konfederacji Lewiatan
Wojciech Kostrzewa – prezes Polskiej Rady Biznesu
Ponadto, do zespołu dołączyli znani eksperci, tacy jak Anna Streżyńska, Dorota Korycińska, Robert Gwiazdowski, Maciej Kawecki, Przemysław Litwiniuk, Tadeusz Truskolaski oraz Krzysztof Łanda. Wszyscy członkowie zespołu działają na zasadzie wolontariatu, a ich celem jest opracowanie konkretnych propozycji zmian prawnych, które zostaną przedstawione rządowi w celu uproszczenia przepisów i ograniczenia biurokracji, co ma przyczynić się do poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.
Lista propozycji deregulacyjnych
Zespół przedstawił propozycje obejmujące łącznie 23 zmiany prawne: 9 na poziomie rozporządzeń i 14 na poziomie ustaw.
Celem tych propozycji jest uproszczenie systemu podatkowego, ograniczenie biurokracji oraz poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Zmiany te mają na celu m.in. wprowadzenie zasady domniemania niewinności podatnika, ograniczenie kar za nieumyślne błędy oraz skrócenie okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych.
Proponowane zmiany obejmują:
-
Wprowadzenie zasady domniemania niewinności podatnika
Ograniczenie nadużyć ze strony organów skarbowych, poprawa klimatu dla przedsiębiorców oraz zmniejszenie liczby sporów podatkowych. -
Niekaranie podatników i księgowych za niecelowe błędy i pomyłki
Rozróżnienie pomyłek od celowych nadużyć, co pozwoli uniknąć kar za błędy wynikające z niejasnych lub zmieniających się przepisów. -
Ograniczenie stosowania kar w VAT oraz podwyższonych o 50% odsetek za zwłokę
Dostosowanie sankcji do skali przewinienia, aby ich wysokość zależała od intencji i charakteru naruszenia. -
Brak możliwości przerwania biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych poprzez wszczęcie dochodzenia w Kodeksie karnym skarbowym na rok przed upływem przedawnienia
Zapobieganie nadużywaniu procedur w celu przedłużania okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych. -
Nienaliczanie odsetek za zwłokę w przypadku, gdy kontrola podatkowa przekroczy 6 miesięcy
Ochrona podatników przed przedłużającymi się kontrolami i związanymi z tym dodatkowymi obciążeniami finansowymi. -
Zmiana agresywnej praktyki egzekucji komorniczej
Ograniczenie blokowania kont firmowych przez urzędy skarbowe wyłącznie do przypadków, gdy istnieją mocne dowody na oszustwo podatkowe. -
Zwiększenie liczby wydawanych interpretacji ogólnych przez Ministra Finansów
Ujednolicenie wykładni przepisów podatkowych i zapewnienie większej pewności prawa dla podatników. -
Wprowadzenie obowiązku stosowania się organów podatkowych do korzystnych dla podatników orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE)
Zapewnienie spójności krajowej praktyki podatkowej z orzecznictwem unijnym. -
Nienaliczanie składek zdrowotnych od sprzedaży środków trwałych oraz nieruchomości gruntowych wykorzystywanych do działalności
Zmniejszenie obciążeń finansowych przedsiębiorców przy sprzedaży aktywów firmowych. -
Ograniczenie nadużyć w stosowaniu aresztów tymczasowych przeciwko obywatelom
Zapewnienie ochrony praw obywatelskich poprzez racjonalne stosowanie aresztów tymczasowych. -
Identyfikacja kolejnych usług, które można przenieść do aplikacji mObywatel
Ułatwienie dostępu do usług publicznych poprzez ich cyfryzację i integrację z aplikacją mObywatel. -
Zastosowanie instytucji „milczącego załatwienia sprawy” przy przekroczeniu przez urzędników czasu instrukcyjnego zawartego w przepisach
Automatyczne uznanie sprawy za załatwioną pozytywnie dla obywatela w przypadku przekroczenia określonych terminów przez urzędników. -
Egzekwowanie zasady „Unia Europejska + zero”
Unikanie wprowadzania dodatkowych krajowych regulacji wykraczających poza wymogi unijne. -
Zrównanie ważności dokumentacji elektronicznej z papierową
Uznanie dokumentów elektronicznych za równoważne z ich papierowymi odpowiednikami w obrocie prawnym. -
Wprowadzenie ugód podatkowych w relacji obywatel – Urząd Skarbowy
Umożliwienie zawierania porozumień między podatnikami a organami skarbowymi w celu polubownego rozstrzygania sporów. -
Racjonalizacja wymiaru kar w obrocie gospodarczym – tzw. dekryminalizacja obrotu gospodarczego
Zmniejszenie represyjności prawa gospodarczego poprzez ograniczenie karalności niektórych czynów. -
Zmniejszenie o 50% częstotliwości kontroli działalności gospodarczej
Redukcja liczby kontroli przeprowadzanych u przedsiębiorców w celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych. -
Integracja istniejących systemów administracyjnych w usługach dla obywateli
Usprawnienie komunikacji między różnymi systemami administracji publicznej w celu poprawy jakości usług dla obywateli. -
Możliwość finansowania przez przedsiębiorcę linii przesyłowych na terenie własnej inwestycji
Ułatwienie realizacji inwestycji poprzez umożliwienie przedsiębiorcom finansowania infrastruktury na własnym terenie. -
Ukrócenie nadużywania przez urzędników postępowań karno-skarbowych do zawieszania przedawnienia zobowiązań podatkowych
Pierwotnie propozycje deregulacyjne zespołu Rafała Brzoski mogły wyglądać jak zagrywka PR-owa nowej ekipy rządzącej – efektowna inicjatywa, mająca pokazać otwartość na głos przedsiębiorców. Jednak ich skala i konkretne postulaty sprawiają, że trudno uznać je jedynie za symboliczne działanie bez realnego przełożenia na rzeczywistość. Wiele z przedstawionych zmian uderza w biurokratyczne absurdy i może faktycznie ułatwić życie przedsiębiorcom, o ile zostaną wprowadzone w życie.
Wdrożenie pomysłów deregulacyjnych
Pytanie brzmi: co dalej? Czy rząd rzeczywiście zdecyduje się na szybkie wdrożenie tych propozycji, czy może jednak pozostaną one jedynie ambitnym katalogiem postulatów? Proces legislacyjny w Polsce potrafi być długotrwały, a niektóre zmiany mogą napotkać opór ze strony urzędników czy grup interesów. Jeśli jednak rząd Tuska zdecyduje się pójść za ciosem, to zapoczątkowana jako PR-owa inicjatywa może przełożyć się na realne reformy i istotne ułatwienia dla biznesu.
źródła:
