Współpraca z rzeczoznawcą ppoż. wymaga dodatkowej ochrony ubezpieczenia OC

Projektowanie budynków i obiektów budowlanych definiuje gąszcz praw szczegółowych – ustaw i rozporządzeń. Wśród kwestii regulowanych przez ustawodawcę jest także współpraca z rzeczoznawcami ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych. Architekci zdają sobie sprawę, że współpraca z rzeczoznawcami w niektórych obszarach jest obligatoryjna, nie mają jednak świadomości, że kwestia odpowiedzialności cywilnej jest bardziej złożona. Świadczą o tym przypadki odrzucanych roszczeń z obowiązkowej polisy OC architekta.

Podstawy prawne regulujące współpracę

Przepisy prawa wskazują kiedy współpraca z rzeczoznawcą ds. ppoż. jest obligatoryjna. Większość projektów, budowlanych poza domami jednorodzinnymi musi być uzgadniana z tym branżystą. Dodatkowo – na przykład na życzenie inwestora – uzgadniane mogą być projekty niepodlegające obowiązkowej ocenie zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej. Zatem współpraca z rzeczoznawcą ppoż. nie jest sporadyczna, ale stanowi chleb powszedni architekta.

Od połowy sierpnia 2009 roku obowiązuje zmieniona wersja Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (DzU z 2009 r., nr 119, poz. 998). W stosunku do wersji z 2003 roku (DzU nr 121, poz. 1137) wprowadzono w niej sporo zmian, poszerzono między innymi listę obiektów, których projekty budowlane obligatoryjnie wymagają uzgodnienia.

Charakter współpracy z rzeczoznawcą ppoż.

Współpraca architekta z rzeczoznawcą ppoż. jest niezbędna podczas opiniowania projektów instalacji przeciwpożarowych, które są wymagane przy przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub zmianie sposobu użytkowania niemal wszystkich budynków. Architekci powinni mieć świadomość, że ryzyko zawodowe w tym obszarze jest wysokie i wymaga minimalizowania przez narzędzia ubezpieczeniowe. W mniejszym stopniu dotyczy to architektów projektujących domy jednorodzinne.

.Kooperacja ma miejsce w początkowej fazie wykonywania projektu – na etapie przygotowania dokumentacji projektowej i występowania o udzielenie pozwolenia na budowę. Wspólnie rozpatrują całość projektu pod względem praw szczegółowych i wskazują, gdzie zmiany są niezbędne. Ustalają też dodatkowe czynności jak uzyskanie odstępstwa od danego przepisu w organach decyzyjnych.

Dobrą praktyką jest współpraca z rzeczoznawcą także podczas realizacji inwestycji. Wspólny nadzór inwestycyjny w trakcie całego procesu wznoszenia budynku oraz nad przygotowaniem inwestycji do odbioru przed przystąpieniem do eksploatacji. Ta współpraca jest niezwykle cenna, zwłaszcza gdy dojdzie do sytuacji spornych. Wtedy architekt po konsultacjach z rzeczoznawcą ppoż. oraz właściwym organem, który wydawał decyzję o dopuszczeniu obiektu do użytkowania, może zastosować nowe rozwiązania inne od pierwotnych. Architekt w takim przypadku jest w stanie uniknąć potencjalnych roszczeń ze strony inwestora.

Podpis rzeczoznawcy na projekcie budowlanym jest potwierdzeniem zgodności projektu z prawem i zatwierdzeniem przyjętych rozwiązań projektowych, więc niejako powinien stanowić gwarancję, że budynek zostanie odebrany.

Odpowiedzialność za błędy rzeczoznawcy

Nasuwa się pytanie kto odpowiada przed inwestorem za skutki błędów wynikających z dokumentacji projektowej dotyczącej zastosowanych rozwiązań ppoż.? Odpowiedzieć na to pytanie pomogą przykłady szkód zgłoszonych w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC architekta, z których ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania. Należy podkreślić, że w ramach obowiązkowego OC brak jest odpowiedzialności za działania lub zaniechania podwykonawców, zgodnie z Rozporządzeniem MF.

Przykład 1

Na podstawie zawartej umowy architekt zobowiązał się do wykonania projektu budynku wielorodzinnego z ośmioma kondygnacjami naziemnymi i dwiema podziemnymi. Projekt wymagał przygotowania dokumentacji wielobranżowej, w tym obowiązkowych uzgodnień z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych, który zatwierdził bez uwag zawarte w nim rozwiązania.

Po wykonaniu prac budowlanych, komisja odbierająca obiekt miała poważne zastrzeżenia dotyczące braku spełnienia przepisów dotyczących: dwóch klatek schodowych, które okazały się za wąskie oraz do drzwi wind, które nie spełniały norm przeciwpożarowych.

Roszczenia inwestora wobec architekta dotyczyły wymiany wszystkich drzwi wind oraz przebudowy klatek schodowych.

Wysokość roszczenia wyniosła blisko 400 tys. zł

Ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania , gdyż nie ma podstaw do przyjęcia odpowiedzialności w ramach obowiązkowego OC architekta. Dla przypomnienia, zgodnie z rozporządzeniem MF obowiązkowe OC architekta dotyczy wyłącznie czynności zawodowych, które architekt wykonuje osobiście w ramach posiadanych uprawnień. W tym przypadku rzeczoznawca ppoż. jest podwykonawcą architekta.

Przykład 2

Na podstawie zawartej umowy architekt zobowiązał się do wykonania projektu budynku wolnostojącego z funkcją żłobka. Projekt wymagał obowiązkowych uzgodnień z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń ppoż., który zatwierdził bez uwag zawarte w nim rozwiązania.

W wyniku przeprowadzonych prac budowlanych powstał budynek, jednak nie otrzymał pozwolenia na użytkowanie. Komendant straży pożarnej stwierdził niezgodność wykonania obiektu z wymogami przepisów dotyczących ochrony ppoż., wskazując błędy:

• niezachowanie parametru szerokości nieblokowanego skrzydła drzwiowego drzwi dwuskrzydłowych prowadzących z sali na korytarz,
• brak zamknięcia otworu prowadzącego do pomieszczenia technicznego drzwiami o odpowiedniej odporności pożarowej,
• brak instalacji oddymiania klatki schodowej.

Wysokość roszczenia: 68 tys. zł

Ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania, gdyż nie ma podstaw do przyjęcia odpowiedzialności w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC architekta. Podobnie jak w pierwszym przykładzie.

Przyczyny odmowy wypłaty odszkodowania

W przytoczonych przykładach rzeczoznawca ppoż. jest podwykonawcą architekta, za którego ponosi on pełną odpowiedzialność na podstawie kodeksu cywilnego. Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego OC architektów oraz inżynierów budownictwa stanowi, że ochrona dotyczy wyłącznie czynności zawodowych wykonywanych „osobiście” w ramach posiadanych uprawnień. Czynności te można zdefiniować, jako samodzielne funkcje techniczne w budownictwie.

Aby skutecznie zabezpieczyć się przed błędami podwykonawców konieczne jest posiadanie ubezpieczenia OC pracowni projektoweji architektonicznej. Wszystkie zgłoszone szkody architekt może być zmuszony pokryćz majątku własnego. Dopiero później może w ramach regresu próbować odzyskać pieniądze od sprawcy szkody, czyli rzeczoznawcy ppoż.

Niestety w większości przypadków będzie to możliwe tylko poprzez przeprowadzenie procesu cywilnego. Warto przypomnieć, że rzeczoznawcy ppoż. nie są zobligowani prawem do posiadania obowiązkowej polisy OC za wykonywane czynności zawodowe.

Odpowiedzialność nie tylko za ppoż.

Analizujące powyższe przykłady należy wspomnieć jeszcze o innych uczestnikach zespołu projektowego, za których architekt ponosi odpowiedzialność przed inwestorem. To chociażby geolog, geodeta, konstruktor, projektant instalacji elektrycznej i sanitarnej, a także pozostali rzeczoznawcy np. BHP czy sanitarno-higieniczny. Dlatego warto przypomnieć, że architekt, jako strona umowy cywilnoprawnej na podstawie kodeksu cywilnego odpowiada bezpośrednio przed inwestorem nie tylko za działania i zaniechania własne, ale również podwykonawców.

Współpraca architekta z rzeczoznawcą ppoż. jest niezbędna podczas opiniowania projektów instalacji przeciwpożarowych, które są wymagane przy przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub zmianie sposobu użytkowania niemal wszystkich budynków. Architekci powinni mieć świadomość, że ryzyko zawodowe w tym obszarze jest wysokie i wymaga minimalizowania przez narzędzia ubezpieczeniowe. W mniejszym stopniu dotyczy to architektów projektujących domy jednorodzinne.

Rzeczoznawca jako podwykonawca

Wykonywanie zawodu architekta, wymaga poznania dużej ilość praw szczegółowych, dotyczących projektowania. , Spełnienia wymogów i norm uwzględnionych w nowych Warunkach Technicznych. Analizę warunków obszaru oddziaływania obiektu, oraz konieczność posiłkowania się podwykonawcami powoduje, że ryzyko wystąpienia szkody jest wysokie. Ta lista jest naprawdę długa, więc

Skuteczne zabezpieczenie przed roszczeniami staje się więc fundamentem zawodu o tak wysokiej specjalizacji. Dotyczy to zarówno posiadania odpowiedniego zakresu ubezpieczenia, jak również szczególnej staranności przy negocjacjach z inwestorem a następnie przy redagowaniu treści umów i podpisywanych kontraktów.